Nowa odsłona programu Czyste Powietrze – kluczowe zmiany i nowe zasady

31 marca 2025 r. rozpocznie się nabór wniosków w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze. Reforma programu ma na celu zwiększenie jego efektywności, poprawę monitoringu oraz uszczelnienie zasad przyznawania dofinansowań. Wprowadzone zmiany obejmują wzmocnienie roli gmin jako operatorów, ustalenie standardów jakości pomp ciepła i kotłów na biomasę, a także bardziej szczegółowy monitoring wykonawców. Program zyskał stabilne finansowanie w wysokości 10 mld zł ze środków Funduszu Modernizacyjnego. Sprawdź, jakie zmiany się szykują w programie Czyste Powietrze.

Najważniejsze zmiany w programie

• Obowiązkowe potwierdzenie standardu energetycznego budynku przed i po inwestycji.
• Wsparcie dla najuboższych energetycznie uzależnione od kryterium dochodowego i standardu energetycznego budynku.
• Ogólnopolski system operatorów zapewni bezpłatne wsparcie dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania.
• Racjonalizacja wydatków poprzez określenie maksymalnych kwot dotacji dla poszczególnych rodzajów kosztów kwalifikowanych.
• Zwiększony monitoring wykonawców zapewniający kontrolę nad jakością realizowanych inwestycji.

Kto może skorzystać z programu?

Program skierowany jest do osób fizycznych będących właścicielami lub współwłaścicielami domów jednorodzinnych lub wyodrębnionych lokali mieszkalnych z księgą wieczystą. Nowym warunkiem jest minimalny okres posiadania nieruchomości – 3 lata (z wyjątkiem sytuacji spadkowych). Każdy budynek lub lokal może otrzymać dofinansowanie tylko raz.

Poziomy dofinansowania

• Najwyższy poziom (do 100% kosztów kwalifikowanych):
  • Dochód do 1 300 zł/os. w gospodarstwie wieloosobowym lub do 1 800 zł w jednoosobowym.
  • Dla osób z ustalonym prawem do zasiłku.
  • Dla budynków o zapotrzebowaniu na energię >140 kWh/m² rocznie.
• Podwyższony poziom (do 70% kosztów kwalifikowanych):
  • Dochód do 2 250 zł/os. w gospodarstwie wieloosobowym lub do 3 150 zł w jednoosobowym.
• Podstawowy poziom (do 40% kosztów kwalifikowanych):
  • Roczny dochód do 135 000 zł.

Audyt energetyczny i świadectwo charakterystyki energetycznej

Obowiązkowe dokumenty:

• Przed inwestycją: Audyt energetyczny określający stan energetyczny budynku i zalecane prace.
• Po inwestycji: Świadectwo charakterystyki energetycznej potwierdzające poprawę efektywności.
  • Oba dokumenty muszą być sporządzone przez osoby uprawnione do ich wykonywania.
  • Dotacja na oba dokumenty może wynosić do 1 600 zł.

Operatorzy programu

Operatorzy zapewnią bezpłatne wsparcie dla beneficjentów w zakresie dofinansowania, realizacji przedsięwzięcia i jego rozliczenia. Gminy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej będą pierwszymi operatorami, a w drugim etapie do programu dołączą sprawdzone podmioty prywatne. Ich zadaniem będzie również nadzór nad poprawnym wykonaniem inwestycji oraz zapewnienie, że modernizacja przyniesie realne oszczędności na rachunkach za energię.

Prefinansowanie i racjonalizacja wydatków

• Prefinansowanie (zaliczka) do 35% kosztów tylko dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu.
• Wprowadzenie maksymalnych kwot dotacji na poszczególne koszty kwalifikowane.
• Limit dotacji jednostkowych na metr kwadratowy powierzchni ocieplenia oraz dla okien.
• VAT nadal nie jest kosztem kwalifikowanym.
• Maksymalne limity na poszczególne rodzaje prac, aby uniknąć zawyżania kosztów.

Przykłady inwestycji z poprzednich edycji

1. Termomodernizacja domu jednorodzinnego – ocieplenie ścian, wymiana okien i montaż pompy ciepła, co pozwoliło zmniejszyć zużycie energii o 60%.
2. Montaż kotła na biomasę – nowoczesne urządzenie na pellet zastąpiło stary piec węglowy, zmniejszając emisję zanieczyszczeń.
3. Instalacja fotowoltaiki i pompy ciepła w domu – połączenie obu technologii pozwoliło uniezależnić się od zewnętrznych dostaw energii.

Szacowane oszczędności na ogrzewaniu

Według analiz, po kompleksowej termomodernizacji w ramach programu Czyste Powietrze:

• Zużycie energii w budynku może spaść nawet o 50-70%.
• Roczne oszczędności na ogrzewaniu mogą wynosić od 3 000 do 7 000 zł w zależności od powierzchni budynku.
• W przypadku instalacji pompy ciepła, koszty eksploatacji mogą spaść nawet o 60% w porównaniu do ogrzewania gazowego.

Lista zielonych materiałów i urządzeń (lista zum)

Lista ZUM pomaga w wyborze kwalifikowanych urządzeń i materiałów. Dotyczy obowiązkowo:

• pomp ciepła,
• kotłów zgazowujących drewno,
• kotłów na pelet.

Urządzenia z listy muszą posiadać badania potwierdzające ich parametry.

Podsumowanie

Nowa odsłona programu Czyste Powietrze to kolejny krok w stronę skutecznej walki z zanieczyszczeniem powietrza w Polsce. Wzmocnienie kontroli, uszczelnienie zasad i zwiększenie finansowania pozwolą skuteczniej wspierać beneficjentów i poprawiać efektywność energetyczną budynków. Wnioski można składać od 31 marca 2025 r.

Jeśli rozważasz instalację fotowoltaiczną lub pompę ciepła, będziesz miał możliwość wyboru rozwiązania idealnie dopasowanego do Twoich potrzeb i możliwości. Dzięki temu zyskasz pewność, że inwestycja będzie efektywna i opłacalna. Dodatkowo możesz liczyć na wsparcie ekspertów, którzy pomogą Ci przejść przez cały proces — od wyboru sprzętu aż po montaż.